In zijn nieuwste boek ‘Psychologica’ wijdt neurowetenschapper Dean Burnett een verhelderend hoofdstuk aan verslaving. Tijdens een interview vertelde hij er ons meer over, we vatten dit graag voor u samen.

Ontstaan van een verslaving

Volgens Burnett ontstaat een verslaving diep in onze hersenen, in het circuit van waaruit de sensatie van genot of beloning komt. Heel wat zaken kunnen dit circuit triggeren, en bij bepaalde mensen is die reactie té sterk. Zij slagen er niet in zichzelf genot of plezier te ontzeggen en doen telkens opnieuw dezelfde dingen die leiden naar een plezierige ervaring.

Het brein zal daardoor veranderen. De zelfbeheersing en het zelfbewustzijn raken verstoord. Iemand die verslaafd is, kan niet meer normaal functioneren. Allerlei zaken, zoals persoonlijke hygiëne of financiën, worden ondergeschikt aan de verslaving.

Verslavingsgevoeligheid hangt af van persoon tot persoon. Een stresserend of ongelukkig leven, opvoeding, achtergrond, ingrijpende gebeurtenissen of de genen spelen er een rol in.

Komaf maken met verslaving

Om van een verslaving af te raken, is het aanvaarden ervan de eerste, belangrijkste stap. Anders zal er niets veranderen. Het is ook een kwestie van doen wat je kunt. Soms is het beter om sigarettenverbruik terug te schroeven dan plots volledig te stoppen.

Aan huisartsen adviseert Dean Burnett zich bewust te zijn van stereotype beeldvorming. Tot voor kort was de neiging of bereidheid tot crimineel gedrag een van de criteria van verslaving. Dat is onzin volgens Burnett, want het associeert verslaafde mensen met criminelen. Een verslaving kan iedereen overkomen, niet alleen criminelen of armen.

Sowieso blijft het moeilijk voor huisartsen om iemand met een verslaving te helpen in een consultatie van amper 30 minuten. Vooral wanneer die persoon nog in de ontkenningsfase zit.

Evoluties in aanpak en gebruik

Intussen weten we dat verslaving méér is dan het gebruik alleen: de context is ook belangrijk. Het brein associeert het genot van de drug met het ritueel van het toedienen. Iemand met een drugsverslaving beleeft ook plezier aan dat ritueel. Daar moeten hulpverleners rekening mee houden bij de behandeling, stelt Burnett.

De wetenschapper merkt een stijging van het aantal alcoholverslavingen. Alcohol is de meest beschikbare drug, het gebruik ervan is sociaal aanvaard en wordt zelfs aangemoedigd. Toch blijft de belangrijkste drug de niet-chemische verslaving, zoals een gok- of gameverslaving.

Door de coronapandemie steeg ook het aantal verslavingen. Zelfmedicatie als middel tegen de stress van de lockdown bijvoorbeeld. Mensen drinken ook meer alcohol of roken een joint als ze zich niet goed voelen, maar dat leidt niet noodzakelijk tot een verslaving.

Meer begrip

Omdat de term ‘verslaving’ het stigma zou versterken, gebruiken geestelijke gezondheidswerkers nu het woord ‘afhankelijkheid’. Dit is niet hetzelfde als ‘verslaving’, waarbij je het middel nodig hebt om te functioneren.

De maatschappij ziet mensen met een verslaving nog altijd als mensen die een verkeerde keuze hebben gemaakt; het is dus je eigen schuld als je verslaafd bent. Maar verslaving is geen keuze.  Stilaan komt er wel meer begrip. Het besef groeit dat verslaving een serieuze ziekte is. Er gloort licht aan de horizon!

Dit artikel is de samenvatting van een interview door Karolien Selhorst

Dean Burnett – Foto Sarah Breeze

Meer informatie over Dean Burnett vindt u op: www.deanburnett.com

Het volledige interview werd in twee delen gepubliceerd in het Engels op de literaire website van dokter Van Breusegem alias Dirk Van Babylon.

Deel 1
Deel 2