Ontslaving: man en vrouw

48. Man en vrouw

Sinds de jaren tachtig zijn we stilaan klaarder gaan zien. We zien wel degelijk verschillen tussen de beide geslachten, ook in de brede geestelijke gezondheidszorg, die misschien kunnen helpen voor een beter begrip, en die niet zomaar op vooroordelen berusten. Een literatuuroverzichtsstudie over 25 jaar toonde aan dat verslaving onder de bevolking bij beide seksen gelijk voorkomt.

Dat staat in schril contrast met de ondervertegenwoordiging van vrouwelijke hulpverleners in de hulpverlening. Dat is een algemeen probleem dat niet alleen gebruikers betreft, maar van de verslaafden in behandeling is ongeveer 70% man en slechts 30% vrouw. We mogen ons dus vragen stellen over de toegankelijkheid van zorginstellingen voor vrouwen.

Mannen ontkennen vaker dan vrouwen, die wel erkennen verslaafd te zijn, maar zich schuldig voelen en/of zich ervoor schamen. De redenen waarom als je vrouw begon met dat gebruik en die waarom je doorging met drinken of slikken, zijn anders verdeeld dan bij de man.

Het zal frequenter om een traumatische gebeurtenis gaan. Met name huiselijk geweld en seksueel of emotioneel misbruik springen in het oog als oorzaken. Dat zie ik in de praktijk toch ook. Het komt soms pas uit na vele jaren, zoals dat ook het geval was met Cathérine van onze casus. Uiteindelijk kom je te weten wat die als kind heeft meegemaakt.

Er zijn ontzettend veel slachtoffers van geweld, uitbuiting en grensoverschrijdend gedrag van in de kindertijd in onze samenleving. Het is een groot taboe en er heerst een bijzondere vorm van omertà. Zo heet de zwijgplicht in het maffialand bij uitstek. In dit verstikkende klimaat van schaamte en schuld neemt de verslaving dan de vorm aan van een verdoving die dient om een toestand te helpen verdragen, die in wezen ondraaglijk is.

Een onderzoek uit de jaren negentig toonde aan dat onder vrouwen in verslavingsbehandeling maar liefst 70% slachtoffer was (geweest) van een vorm van mishandeling. Ook komen de vrouwen in deze onderzoeken, vaker dan mannen, uit een ontwricht gezin. Zij hebben bijvoorbeeld op jonge leeftijd de ouderrol op zich moeten nemen voor broers en/of zussen. Over het algemeen begint de verslaving bij vrouwen op latere leeftijd dan bij mannen, maar dat halen ze in omdat de verwikkelingen van de kwaal soms veel sneller voortschrijden.